ابوالحسن صاحبی جهان‌آبادی: شهرستان مرزی تایباد با 78 واحد صنعتی و سنتی، دارای 6هزار قطعه شترمرغ پرواری و مولد به عنوان قطب تولید این پرنده در استان شناخته شده و تاکنون یکی از موفق‌ترین شهرستان‌ها در عرصه تولید و اشتغال‌زایی بوده و ادامه این روند، بی‌شک تدبیر و حمایت عاجل و کافی دولت را می‌طلبد. با وجود این متأسفانه همه چیز بر وفق مراد نیست و اگر اوضاع با همین سبک و سیاق پیش برود پرورش‌دهندگان شترمرغ عطا را به لقایش خواهند بخشید و از روستاها به حاشیه شهرهای بزرگ مهاجرت خواهند کرد.

یکی از پرورش‌دهندگان شترمرغ در تایباد که حدود ۹سال با برادرش به این کار مشغول است و در حال حاضر 250 قطعه شترمرغ پروار و مولد دارد، می‌گوید: سال گذشته اوضاع نسبتاً خوب بود ولی امسال با بالا رفتن قیمت نهاده‌های دامی و قیمت پایین گوشت شترمرغ، راضی‌کننده نیست و از طرفی نبود انجمن‌های صنفی در این رسته، کار را مشکل کرده چون با قیمت‌گذاری مناسب و مطالبه از جهاد کشاورزی برای تهیه خوراک و خرید محصولات و همچنین فراهم کردن تسهیلات بانکی و دولتی، تأثیر مهمی دارد.

محمدعلی محمدی افزود: انتظار ما از دولت و جهاد کشاورزی این است که طبق دستورالعمل‌های صنعتی برای مجوز مکان، تعداد قطعه، تسهیلات بانکی و... کمک و مساعدت داشته باشند که متأسفانه بانک‌ها به ویژه در ضمانت‌ها شرایط خاص خودشان را دارند. وی تصریح کرد: با توجه به شرایط آب و هوایی کشور و منطقه، پرورش شترمرغ از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است و این شغل را به شرطی به جوانان بیکار توصیه می‌کنم که دولت برای تأمین نهاده‌های خوراکی، خرید محصول، فراوری محصولات جانبی و صادرات کمک و حمایت کند.

وی تأکید کرد: پرورش شترمرغ برای کارآفرینی و اشتغال‌زایی جوانان بیکار بسیار مناسب است و من چند نفر از جوانان شهرمان را به این کار توصیه کردم و کارشان را شروع کرده و فعلاً راضی‌اند. وی خاطرنشان کرد: در صورت صادرات محصولات شترمرغ از جمله گوشت و پوست و پر، ارز چشم‌گیری وارد می‌شود و می‌توان در راستای رشد و توسعه کشور گام‌های بزرگی در راستای اشتغال‌زایی جوانان برداشت. این کارآفرین پرورش شترمرغ در ادامه گفت: از جوجه دو یا سه روزه‌ فروش داریم تا پروار و پیش مولد و مولد و در حال حاضر زنده‌کش پرواری کیلو ۳۵هزار تومان است و وزن هر شترمرغ پروار در هنگام فروش بین ۹۰ تا ۱۰۰ کیلو است.

محمدعلی محمدی افزود: برای فروش بیشتر، واسطه‌ها از ما خرید می‌کنند اگر دست واسطه‌ها قطع شود و خود دولت یا افراد خاصی که خودشان کشتارگاه صنعتی دارند خریدار باشند برای تهیه گوشت ارزان هموطنان و یا صادرات با قیمت مناسب خیلی بهتر است.

به گفته وی پرورش شترمرغ با مرغ و بوقلمون از لحاظ خوراک، جا و مکان و استراحت خیلی با هم فرق دارد و اگر دولت، جهاد کشاورزی و بانک‌ها همراهی کنند شهرستان تایباد و خراسان رضوی را می‌توان به عنوان قطب پرورش شترمرغ در خاورمیانه و آسیا معرفی و به کشورهای دیگر گوشت صادر کرد.

وی یادآور شد: در حال حاضر قیمت خوراک زمان استراحت؛ هر کیلو 7هزار تومان، خوراک زمان مولد؛ 10هزار تومان و خوراک پروار؛ از 8هزار تا 11هزار تومان است و با این قیمت‌ها پرورش اصلاً به صرفه نیست مگر اینکه قیمت شترمرغ بالاتر و یا قیمت خوراک و نهاده‌های دامی پایین‌تر شود و گرنه با این اوضاع اشتغال‌زایی با مشکل مواجه است و با ورشکستگی مجبور به مهاجرت به شهرهای بزرگ برای کارگری هستیم که آن هم حکایت غم‌انگیزی است!

** شرط اول اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولیدکنندگان است

یکی دیگر از پرورش‌دهندگان شترمرغ در تایباد گفت: حدود هشت سال است که مشغول این کار هستم، 30قطعه مولد تخم‌گذار دارم و تخم آن‌ها را تبدیل به جوجه کرده و به فروش می‌رسانم، البته تعدادی از جوجه‌ها را خودمان پرورش داده و به صورت گوشتی می‌فروشیم. این شغل بسیار جالب و با درآمد مکفی است.

وحید داودی می‌افزاید: به اتفاق همسر و یک کارگر کار می‌کنیم و در حال حاضر به دلایل گوناگون قیمت خوراک شترمرغ بسیار گران است و دولت و جهاد کشاورزی هم هیچ حمایتی از پرورش‌دهندگان نمی‌کنند. کمترین تقاضای ما از دولت این است که نهاده‌ها از جمله ذرت، سویا، جو، گندم و بقیه خوراک‌های شترمرغ را به نرخ دولتی در اختیار ما بگذارند تا قیمت تمام شده پرورش پایین بیاید و ما مجبور به خرید این اقلام از بازار آزاد با نرخ چند برابر نباشیم و از طرفی زمینه صادرات بیشتر فراهم شود. وی به جوانان بااستعداد و علاقه‌مند توصیه کرد با مطالعه دقیق و اطلاعات کافی و استفاده از تجربیات افراد مجرب وارد این شغل شوند.

به اعتقاد وی گوشت شترمرغ با کمترین میزان کلسترول و بالاترین میزان پروتئین، بهترین گوشت قرمز است که برای هر سن و سالی مفید است و روغن آن نیز یکی از بهترین محصولات جانبی این پرنده است که خواص درمانی بسیاری دارد و از پوست شترمرغ، چرم بسیار با کیفیتی تولید می‌شود که از تنوع بالایی برخوردار است.

وی تصریح کرد: خودمان جوجه تولید می‌کنیم که غالباً در سن یک تا دوماهگی به افراد متقاضی برای پرواربندی می‌فروشیم و تعدادی هم برای پروار نگهداری کرده و تا سن هفت‌ماهگی پرورش و با میانگین 90کیلو به فروش می‌رسانیم. به گفته وی قیمت زنده‌فروشی در حال حاضر (۳۵هزار تومان) نسبت به قیمت خوراک مصرفی و هزینه‌های تولید بسیار پایین است و صرفه اقتصادی ندارد. همچنین به دلیل بسته بودن مرزها صادرات نیز انجام نمی‌شود بنابراین اگر بخواهیم شعار اقتصاد مقاومتی و جهش تولید را محقق کنیم شرط نخست حمایت از تولیدکنندگان است که با دل و جان و تمام توان مشغول تولید هستند.

وی تصریح کرد: جهاد کشاورزی می‌تواند با در اختیار گذاشتن نهاده‌های دامی و شناسایی واحدهای فعال و معرفی به بانک برای تسهیلات ارزان‌قیمت و تسهیل مجوزهای مربوط به تولیدکنندگان کمک شایانی کند. وی با اشاره به مسئله مصرف‌گرایی در کشورهای همسایه و ارزآوری بالای محصولات پروتئینی اظهار امیدواری کرد: صادرات بیش از پیش این محصول مفید، رونق دوچندان بگیرد.

** قیمت نهاده، حدود سه برابر افزایش و قیمت فروش جوجه یک سوم کاهش داشته است

شعیب شیرین‌کام، دیگر پرورش‌دهنده شترمرغ در تایباد هم می‌گوید: همراه برادرم ۱۴سال است که مشغول به این کارهستیم و اکنون۱۳۰قطعه شترمرغ مولد داریم. وی می‌افزاید: سال گذشته کار و کاسبی ما خیلی خوب بود و رونق داشت اما امسال به هیچ عنوان. دلیل آن گرانی شدید نهاده‌ها و برعکس کاهش شدید قیمت گوشت و جوجه شترمرغ است، به طوری که سال گذشته خوراک شترمرغ برای مزرعه‌دار حدود 3هزار و 500 تومان تمام می‌شد و فروش جوجه یکروزه شترمرغ حدود ۵۵۰هزار تومان بود اما در حال حاضر قیمت دان شترمرغ حدود9 هزار تومان و همچنان در حال افزایش است ولی قیمت جوجه شترمرغ یکروزه 180هزارتومان و در حال کاهش است، به عبارتی قیمت نهاده، حدود سه برابر افزایش و قیمت فروش جوجه یک سوم کاهش داشته است.

وی خاطرنشان کرد: گرچه مشکلات اقتصادی گریبانگیر تمامی تولیدکنندگان کشور است اما از مسئولان می‌خواهیم که حداقل با بهبود وضعیت تولیدکنندگان بخش دام و طیور و اصلاح و تقویت شبکه تأمین نهاده‌های مورد نیاز و حذف پیچیدگی‌های بروکراسی اداری به ادامه حیات این بخش کمک کند و همچنین حذف معافیت‌های مالیاتی بخش کشاورزی که در شرف صورت گرفتن است و با توجه به متعارف نبودن دیگر عناصر تولید، وضع مالیات متأسفانه برای این بخش تولیدی بسیار بازدارنده توسعه خواهد بود.

وی می‌گوید: در صورتی که شرایط به حال عادی و وضعیت سال‌های گذشته برگردد این شغل را به جوانان بیکار توصیه می‌کنم اما در شرایط نابسامان و متزلزل فعلی به هیچ عنوان تأیید نمی‌کنم، چون در حال حاضر تمام کسانی که در این زمینه و زمینه‌های مشابه، مشغول به کار هستند در حال نابودی و ورشکستگی هستند.

به اعتقاد وی اگر دولت، تولیدکنندگان را حمایت کند شترمرغ منبع درآمد خوبی است و علاوه بر گوشت، محصولات جانبی فراوانی دارد، از جمله پوست که در صنعت چرم‌سازی به عنوان یک کالای لوکس شناخته شده و در ساخت کیف، کفش، کمربند، پالتو و... به کار رفته، پر شترمرغ در صنعت خودروسازی به ویژه خودروهای لوکس در مرحله پیش از رنگ‌آمیزی به عنوان یک گردگیر فوق‌العاده حساس به کار می‌رود، روغن شترمرغ که در صنعت آرایشی بهداشتی؛ تولید صابون، کرم، سفیدآب و... کاربرد دارد و نقاشی و حکاکی روی پوسته تخم شترمرغ در ساخت لوازم زینتی به کار می‌رود.

**تایباد ظرفیت تولید ۴۰۰ تن گوشت شترمرغ را در سال دارد

مدیر جهاد کشاورزی تایباد هم می‌گوید: پرورش شترمرغ در این شهرستان نسبت به سال گذشته ۱۰درصد افزایش داشته و خوشبختانه تایباد با پرورش افزون بر 5هزار و ۵۰۰ قطعه شترمرغ پرواری و مولد یکی از شهرستان‌های موفق در این عرصه است.

محمد میری افزود: هم اکنون ۷۸ واحد صنعتی و سنتی در این شهرستان در پرورش دو نوع شترمرغ پرواری و مولد فعالیت دارند و این واحدهای فعال توانسته‌اند زمینه اشتغال بیش از۲۰۰ نفر را به طور مستقیم فراهم کنند. وی خاطرنشان کرد: واحدهای پرورش شترمرغ این شهرستان ظرفیت سالانه تولید ۳۰ هزار جوجه یکروزه را دارند و هم اکنون مقدمات صدور ۱۲ پروانه صنعتی در حال انجام است و ۴۰میلیارد ریال تسهیلات نیز سال گذشته برای ساخت و توسعه سایت پرورشی شترمرغ به بانک‌های عامل معرفی شده است.

وی ادامه داد: با وجود این تعداد شترمرغ، این شهرستان سالانه ظرفیت تولید ۴۰۰ تن گوشت از این گونه جانوری را دارد و 5درصد گوشت تولید شده شترمرغ در این شهرستان به مصرف داخلی رسیده و بقیه آن به بازارهای استان‌های تهران، اصفهان و یزد ارسال می‌شود.